ስለ ውርጃ እንክብሎች በተደጋጋሚ የሚጠየቁ ጥያቄዎች

በፍፁም! መጠቀም ያለብሽ ለሁሉም ሰው የሚመከረውን የእንክብል መጠን ብቻ ነው ጥናቶች እንደሚያመላክቱት የሰውነት ክብደት ወይም ከፍተኛ የውፍረት መጠን የመድሀኒቶቹን ስኬታማነት እንደማይቀንሰው ነው፡፡ ስለዚህ ተጨማሪ እንክብሎች ወይም የእንክብል መጠን መውሰድ አይኖርብሽም፡፡

እርግዝናሽ መንታ እንደሆነ ብታውቂ እንኳን የእንክብሎቹ የአወሳሰድ መጠን አይቀየርም፡፡ ለመንታ እርግዝና የምትጠቀሚው የአወሳሰድ መጠን ከሌላው ጊዜ የተለየ አይሆንም፡፡

በጭራሽ! ሁሉም እርግዝና የተለየ ክስተት ነው፡፡ ምን አልባት ከዚ በፊት የውርጃ እንክብል ተጠቅመሽ ከነበረ አሁን በድጋሜ ለሆነው ላልተፈለገ እርግዝና ከመደበኛው ተጨማሪ መጠን ያለው እንክብል መውሰድ አይኖርብሽም፡፡

በማህፀንሽ ውስጥ የእርግዝና መከላከያ የመዳኒት ውርጃውን ከመፈጸምሽ በፊት በመጀመሪያ መከላከያውን ማስወጣት ይኖርብሻል፡፡

የምታጠቢ እናት ከሆንሽ የውርጃ እንክብሉ ለልጅሽ ተቅማጥ ሊያስከትልበት ይችላል፡፡ ይህንን ለመከላከል የውርጃ መድሀኒቱን ከመውሰድሽ በፊት ልጅሽን አጥቢ ከዚያ መድሀኒቱን ከወሰድሽ በኃላ ለ 4 ሰአታት ከማጥባት መቁጠብ ይኖርብሻል፡፡

ከ HIV ጋር እምትኖሪ ከሆነ እንደተረጋጋሽ እና እድሜ ማራዘሚያ መድሀኒት እየወሰድሽ እንደሆነ እና ጥሩ የጤና ሁኔታ ላይ እንዳለሽ እርግጠኛ መሆን አለብሽ፡፡

በውስጥሽ ደም ማነስ ችግር ወይም የደም ብረት ንጥረነግር እጥረት ካጋጠመሽ በአቅራቢያሽ በፈለግሽው በ 30 ደቂቃ ውስጥ ሊደርስ እና ሊረዳሽ የሚችል የጤና ባለሙያ ልታዘጋጂ ይገባል፡፡ የደም ማነስ ችግርሽ ከፍተኛ ከሆነ የውርጃ እንክብል ከመውሰድሽ በፊት ወደ ዶክተር በመሄድ የምክር አገልግሎት ማግኘት ይኖርብሻል፡፡

በፍፁም! ከዚህ በፊት በቀዶ ጥገና ወልደሽ እንኳን ቢሆን በመጀመሪያዎቹ የእርግዝና ቀናት የውርጃ እንክብል መውሰድ ምንም ጉዳት አያስከትልም፡፡

ከዛ በጥናቶች እንደተገኘው ሚፌፕሪስቶን በተባለው የውርጃ እንክብል እና ከውልደት ጋር በተያያዙ ተከታይ ችግሮች መካከል ምንም ግንኙነት አልተገኘም፡፡ ነገር ግን ሚሶፕሮስቶል የተባለው የውርጃ እንክብል አነስ ያለ የውልደት ተያያዥ ችግሮች መጠን መጨመርን ያስከትላል፡፡ የወሰድሽው የውርጃ እንክብል ሚሶፕሮስቶል ከሆነ እና እስከ አሁን እርግዝናሽ ካልተቋረጠ ቀስ በቀስ የሆነ ውርጃ ወይም ሙሉ ያልሆነ ውርጃ ሊገጥምሽ ይችላል፡፡ እንደዚህ አይነት ሁኔታ ካልተፈጠረ ግን የተለያዩ የውልጃ ጊዜ ችግሮች የመፈጠሩ ሁኔታ በ 1% ይጨምራል(ከመቶ በ አንድ ህፃን ላይ)

በእርግጥም ላንቺ በጣም ጉዳት አለው፡፡ የማህጸን ማስቋጠር እስካደረግሽ ድረስ እንደምናውቀው በማህጸን ቧንቧሽ ላይ የመፋፋቅ እና የመጫር ጉዳት ይገጥምሻል፡፡ ከማህጸን ውጪ እርግዝናም የገጠመሽ ለዚህ ሊሆን ይችላል፡፡ የማህጸን ቱቦ የሴት እንቁላል ከወንድ ዘር ጋር የሚዋሀድበት ቦታ ነው፡፡ ከዚያም እርግዝናው ማደግ ሲጀምር ወደ ማህጸን በማህጸን ቱቦ አማካኝነት ይሸጋገራል፡፡ ነገር ግን የማህጸን ቱቦሽ መፋፋቅ ካጋጠመው እርግዝናው እዛው በማህጸን ቱቦ ውስጥ ለመቅረት ይገደዳል፡፡ ከዚያም ጽንስ እያደገ ሲሄድ የማህጸን ቱቦን እየቀደደው ክፍት እያደረገው ይመጣል፡፡ የማህጸን ቱቦ መቀደድ ደሞ ከባድ የሆነ የደም መፍሰስ በውስጥሽ ይፈጥራል ለህይወትሽ እስኪያሰጋሽ ድረስ፡፡ ስለዚህም በህክምና ባለሙያ ተረጋግጦ እርግዝናሽ በማህጸንሽ ውስጥ ብቻ እንደሆነ እስካላረጋገጥሽ ድረስ የውርጃ እንክብል መውሰድ የለብሽም፡፡

በመጀመሪያ ማወቅ ያለብሽ ነገር በአብዛኛው ሴቶች በአልትራሳውንድ እስካልታዩ ድረስ ለዚህ ሁኔታ ግንዛቤው የላቸውም፡፡ ከማህጸን ውጪ የሆነ እርግዝና ትክክለኛ ስላሎነ ውርጃ ህጋዊ ባልሆነባቸው ሀገሮች እንኳን በህጋዊ ሂደት እርግዝናውን ለማስወገድ ለሴቶች እድል ይሰጣል፡፡

ሁለት አይነት የውርጃ እንክብሎች ሲኖሩ የተለያየ የአሰራር ሁኔታ አላቸው፡፡ ሜፊፕሪስቶን የሚሰራው ለእርግዝናው ለማደግ የሚያስፈልጉ ሆርሞኖችን በመገደብ ሲሆን በ ሚሶፕሮስቶል ያሉት ንጥረ ነገሮች ደሞ የሚሰሩት የማህጸን በርን በመክፈት እና በማዝናናት እና ማህጸንን በማጨማደድ እርግዝናውን ወደ ውጪ በመግፋት እንዲወጣ ያደርጉታል፡፡

በ ሚሶፕሮስቶል ያሉት ንጥረ ነገሮች ደሞ የሚሰሩት የማህጸን በርን በመክፈት እና በማዝናናት እና ማህጸንን በማጨማደድ እርግዝናውን ወደ ውጪ በመግፋት እንዲወጣ ያደርጉታል፡፡

ሜፊፕሪስቶን የሚሰራው ለእርግዝናው ለማደግ የሚያስፈልጉ ሆርሞኖችን መገደብ ነው፡፡

አዎ! በቤት ውስጥ ያለምንም ጉዳት መጠቀም ይቻላል፡፡ በሚወሰድበት ጊዜ ግን እርግጠኛ መሆን ሚያስፈልገው በቤት ውስጥ የግል ጊዜ መውሰድ እሚቻልበት ቦታ እንዲሆንና በተወሰደ በተወሰነ ሰአታት መውደቅ ሊኖር ስለሚችል የተመቸ ቦታ እንደሆነ ነው፡፡ ሊጠብቅሽ እና ትኩስ ሻይ እና የሚበላ ነገር ሊያቀርብልሽ የሚችል ሰው በአጠገብሽ ካለ በጣም ይረዳሻል፡፡

ሜሶፕሮስቶል ከተወሰደ ከ 30 ደቂቃ በፊት በሟሟበት ጊዜ ምንም አይነት ምግብም ሆነ መጠጥ መውሰድ አይቻልም፡፡ 30 ደቂቃ ካለፈ በኃላ በአፍ ውስጥ የቀሩትን የእንክብል ቅሬታዎች ለማወራረድ የተፈለገውን ያህል ውሀ መጠጣት ይቻላል፡፡

በትክክል ትችያለሽ! ውሀ መጠጣት የወሰድሽውን ሚሴፕሪስቶን ለመዋጥ ይጠቅምሻል፡፡

ሁለት አይነት የሜሶፕሮስቶል አቀማመጥ ሁኔታ አለ፡፡ የመጀመሪያው በከረቤዛ ውስጥ ማስቀመጥ ሲሆን ሁለተኛው ደሞ በምላስ ስር ማስቀመጥ ነው፡፡ እንዴት መወሰድ እንዳለበት የሚመከረው በምላስ ስር በማስቀመጥ ምክንያቱም በጣም የግል ጉዳይ ስለሆነ ቶሎ እንዲሟሟ እና ምንም አይነት የሚታይ ገጽታ በሰውነት ላይ ስለማይጥል ነው፡፡ እንዲሁም የጉዳት መጠንን ይቀንሳል፡፡

ሁለቱም ምርጫዎች ውጤታማ ናቸው፡፡ ነገር ግን ለማግኘት እና ለመግዛት ከተቻለ ሁለቱንም አይነት የውርጃ ዕንክብሎች በአንድ ላይ መጠቀም የመጀመሪያ ምርጫሽ ሊሆን ይገባል፡፡

98 ከ 100 የሚሆኑ ሴቶች ሚሶፕሮስቶል +ሚፌፕሪስቶን ውህደት ሙሉ ለሙሉ ውርጃ ያካሂዳሉ፡፡ 95 ከ 100 የሚሆኑ ሴቶች ሚሶፕሮስቶል ብቻ ሙሉ ለሙሉ ውርጃ ያካሂዳሉ፡፡

በጋራ የሚወሰድበት ጥቅሙ አንዱ እንክብል የሌላውን እንክብል ጉድለት ስለሚሞላው ነው፡፡

ሚሶፕሮስቶልን በምላስ ስር የምትጠቀሚ ከሆነ በ 30 ደቂቃ ውስጥ አሟሟምተሸ ስለምትውጪው ማንም እንደተጠቀምሽ ሊነግርሽ አይችልም፡፡ ምን አልባት ለሚጠይቅሽ ሰው የተፈጥሮ ውርጃ እንዳጋጠመሽ መናገር ትችያለሽ ፡፡ ነገር ግን ሚሶፕሮስቶልን በከረቤዛ ውስጥ ካስቀመጥሽ የመዳኒቱ ሽፋን ቶሎ ሳይሟሟ ከ 1 እስከ 2 ቀናት ሊቆይ ይችላል ምን አልባትም በ 48 ሰአታት ውስጥ የህክምና እርዳታ ካስፈለገሽ የጤና ባለሙያው የእንክብሉን ነጩን ሽፋን ሊያየው የችላል፡፡ ለዚህ ነው በምላስ ስር መውሰድ የሚመከረው፡፡

ከ 11 ሳምንታት በላይ ለሆነ እርግዝና የፅንስ የማስወረድ መድሃኒቶችን በቤት ውስጥ መጠቀም የለብዎትም፡ ለ mifepristone ወይም ለ misoprostol አለርጂ ከሆኑ: ከባድ የጤንነት ችግሮች ካለበዎት፡ የደም መፍሰስ ችግርን ጨምሮ፡ ወይም እርግዝናዎ ከማህፀን ውጭ እየጨመረ እንደሆነ፡፡

Misoprostol ከተወሰደ በኋላ ለአንዳንድ ሴቶች (የወር አበባ ህመም ከበድ ያለ ነው (የወር አበባ ህመም ካለብዎ) እና ከወር አበባ ይበልጥ ከባድ ይሆናል፡፡ Misoprostol ከተወሰደ በኋላ በመጀመሪያዎቹ ጥቂት ሰዓታት ውስጥ መለስተኛ የደም የመንጠባጠብ ሁኔታ መደጋገም ሊያደርስ ይችላል፡፡ ለሌሎች ሴቶች, መለስተኛ የመንጠባጠብ ሁኔታ እና ደም መፍሰስ እንደ ጤናማ የወር አበባ ነው፡፡

Misoprostol ከተወሰደ በኋላ ምንም ደም ካልፈሰሶ ና ከባድ ህመም (በተለይም በቀኝ ትከሻ) ላይ ካጋጠምዎ ህክምና ማድረግ ይገባዎታል፡፡ ይህ እንደ ኢካፒፔር እርግዝና ምልክት ሊሆን ይችላል (ከእርግዝና ውጭ የሚገኝ እርግዝና)፡፡ ይህ እምብዛም ባይሆንም ለሕይወት አስጊ ነው፡፡ በተጨማሪም ፅንሱ መወገዱ ላይ ስጋት ካሎት የሰለጠነ ባለሙያዎችን ጋር ለመነጋገር www.safe2choose.org መገናኘት ይችላሉ፡፡

እርግዝና እንደተቐረጠ እርግጠኛ ከሆኑ በኋላ በተከታታይ ሁለት ፓድ በአንድ ሰዓት ውስጥ ከተጠቀሙ በተከታታይ ለሁለት ሰዓታት ና ደም ካልተቐረጠ የሕክምና እርዳታ ያግኙ፡፡

ሕመሙን ለማስታገስ 3-4 ክኒኖችን (200 ሜም) በየ 6-8 ሰዓታት ይውሰዱ፡፡ Misoprostol ከመጠቀምዎ በፊት ibuprofen መውሰድ እንደሚችሉ ያስታውሱ፡፡

Misoprostol ከተጠቀሙ በኋላ, እርስዎ እንደፈለጉ መብላት ይችላሉ፡፡ ደረቅ ምግቦችን፡ ቅጠላ ቅጠል፡ አትክልቶች፡ እንቁላል እና ቀይ ስጋ በውርጃ ወቅት የወጡ ሚንራልስ ለመመለስ ሊያግዙ ይችላሉ፡፡

Misoprostol ከተጠቀሙ በኋላ, የሚወዱትን ማንኛውንም ፈሳሽ መጠጣት (ከአልኮል በስተቀር) ይችላሉ፡፡

የመድሃኒቱን ውጠታማነት መቀነስ ለማስቀረት የአልኮል መጠጥ መወሰድ የለበት፡፡ አልኮል በአንዳንድ አጋጣሚዎች የወሊድ ደም መፍሰስ ምክንያት ሊሆንና ሕመምን ወይም ተላላፊነትን ለመቀነስ የሚወሰዱ ሌሎች መድሃኒቶችን ውጤታማነት (በበሽታዎቻቸው ላይ ችግር ላለባቸው ሴቶች)፡፡ በአጠቃላይ፤ ፅንስ መወገዱን ማረጋገጥ እስኪችሉ ድረስ እና ጤናማ ስሜት እየተሰማዎት መሆኑን እስኪያውቁ ድረስ አንኮል መጠጣት የለቦትም፡፡

አብዛኛዎቹ ሴቶች እርግዝናውን ከ4-5 ሰዓታት ውስጥ ያቐርጣሉ ከ 24 ሰዓቶች በታች ጥሩ ስሜት ይሰማቸዋል፡፡ በቀጣዩ ጊዜ ከ3-4 ሳምንታት እስኪደርስ ድረስ ቀላል የደም መፍሰስ የተለመደ ነው.

በሆድዎ ውስጥ ህመም, ተቅማጥ, ቅዝቃዜ ወይም አልፎ አልፎ ትኩሳት ስሜት የተለመደ ነው፡፡ አብዛኛዎቹ ሴቶች እርግዝናቸው ሲቐረጥ ያውቃሉ ምክንያቱም የደም መፍሰስ ይቀንሳል እና ጥሩ ስሜት ይሰማቸዋል፡፡

አንዳንድ ሴቶች ክኒኑን ከወሰዱ በኋላ አሁንም እርጉዝ ከሆኑ ቀዶ ጥገና ሕክምና ማድረግ ያስፈልጋቸዋል፡፡ አስታውሱ! ሙሉ በሙሉ ፅንስን የማያቁርጥ የሚደረግ ሕክምና በአለም ዙሪያ ይገኛል፡፡ እርስዎ በአገርዎ ውስጥ ውርጃ በሕግ የተገደበ ቢሆንም እንኳ ይህንን አገልግሎት የማግኘት መብት አልዎት፡፡

ከሕክምና ውርጃ በኋላ በ 8 ቀናት እንደገና ማረገዝ ይችላሉ፡፡ የግብረ ሥጋ ግንኙነት ካላደረጉ፤ ያልታሰበ እርግዝና እንዳይከሰት፡ የወሊድ መከላከያ መጠቀም ያስቡ፡፡

ፅንስ ለማስወረድ መድኃኒት መጠቀም ወደፊት በሚወልድ ሕፃን ለይ ሊያስከትል የሚችል ችግር የለም፡፡

መድሃኒት በመጠቀም ፅንስ ማስወረድ ለወደፊቱ ለማርዝ አስቸጋሪ አያደርግም፡፡

የወሊጅ መቆጣጠሪያ ዘዴዎች እርግዝናን መከላከል ከሚያስችለ ዘዳዎች ጋር መወሳሰብ የለባቸውም (የወሊድ መቆጣጠሪያ ዘዴዎች, ድንገተኛ የእርግዝና መቆጣጠሪያን ጨምሮ)፡፡ የእርግዝና መከላከያ ዘዴዎች የእንቁላልን መውጣት በመከላከል ወይም የእንቁላልን እና የወንድ ዘርን በገናኘት በማቆም ይሠራሉ፡፡ አስቸኳይ የእርግዝና መከላከያ፤ የተከሰተን እርግዝና ለማቆም ወይም ለማቆረጥ አይችልም፡፡ ስለ ወሊድ መቆጣጠሪያ ዘዴ የበለጠ ለማወቅ www.findmymethod.org ን መጎብኘት ይችላሉ፡፡

ድንገተኛ የወሊድ መከላከያ ክኒን (ኢ.ሲ.ፒ.) ድንገተኛ የግብረ ሥጋ ግንኙነት ከተፈጸመ በኋላ እርግዝናን ለመከላከል የሚያስችል ጥንቃቄና ውጤታማ ዘዴ ነው፡፡ እነዚህ እንቁላል መውለቅ ወይም የስት እንቁላል እና የወንድ ዘርን እንዳይገናኝ ለማቆም ይሠራሉ፡፡ ድንገተኛ የወሊድ መከላከያ መርፌ እርግዝና ከተከሰተ በሃላ አይቋረጥም ወይም አያቋርጥም፡፡ የግብረ ሥጋ ግንኙነት ማከላከያ (ኢ.ሲ.ፒ.) ከህክምና ውርጃ (mifepristone እና misoprostol) የሚለዩ ናቸው፡፡ ሁለቱም ሕክምናዎች ለሴቶች የሥነ-ተዋልዶ ጤና በአጠቃላይ ጠቃሚ ናቸው.

ሁለት አይነት የተለመዱ የማስወገጃ ዘዴዎች አሉ፤ 1) የሕክምና ጽንስ ማስወረድ፡ በህክምና ፅንስ ለማስወረድ የፋርማኮሎጂካል መድሐኒቶችን ይጠቀማል፡፡ አንዳንድ ጊዜ “ያለ ቀዶ ህክምና ማስወገጃ” ወይም “መድሃኒቶች ፅንስ የማስወረድ” የሚባሉ ቃላት ጥቅም ላይ ይውላሉ፡፡
2) የቀዶ ሕክምና ፅንስ ማቁረጥ፡ በቀዶ ጥገና ሂደት ውስጥ፤ አንድ ባለሙያ እርግዝናን ለማቁረጥ በማህጸኗ ውስጥ በማህፀን ውስጥ ባዶ ያደርጋሉ፡፡ እነዚህ ሂደት፡ በቫኩም መምጠጥ (ኤምቪኤ) እና የማህጸን በርን አስፍቶ ማስወጣት (ዲኤንድኢ) ያካትታሉ.

ለተጨማሪ መረጃ, በ info@howtouseabortionpill.orgቡድናችንን ማነጋገር ይችላሉ፡፡